Actuele berichten
Guatemalteken betogen tegen uitzetten anticorruptiejagers VN
NOS, 13 januari 2019
De betogers droegen op borden en spandoeken teksten als "Wij wijzen deze regering van corruptie af" en "Wij zijn tegen straffeloosheid".
De VN-commissie CICIG doet in het Midden-Amerikaanse land al elf jaar onderzoek naar corruptie op het hoogste niveau. Onlangs werd bekend dat ook president Morales en enkele familieleden onderwerp zijn van onderzoek. Daarop besloot Morales dat de commissieleden het land uit moeten. Volgens hem schendt de commissie onder meer de soevereiniteit van Guatemala.
Het besluit leidde internationaal en nationaal tot kritiek. Op 9 januari bepaalde het Hooggerechtshof dat de uitzetting niet mag doorgaan, maar Morales heeft nog niet gezegd of hij daaraan gehoor geeft.
Karaktermoord
De VN-commissie heeft in een brief aan VN-secretaris-generaal Guterres gereageerd op de kwestie. Ook als de leden worden uitgezet, zullen ze hun werk voortzetten, schrijft CICIG-leider Velásquez.
Velásquez zegt dat de leden de afgelopen tijd steeds vaker het slachtoffer zijn geworden van "karaktermoord en bedreigingen". Het verwijt dat ze de soevereiniteit van Guatemala schenden, verwijst hij naar het rijk der fabelen.
Guatemala wijst succesvolle VN-anti-corruptiecommissie de deur en is terug bij af.
De succesvolle VN-commissie die de corruptie in Guatemala sinds 2007 aan de kaak stelt, laat president Jimmy Morales niet buiten schot. Hij dwingt de VN’ers nu te vertrekken.
De Volkskrant, 8 januari 2019
Marjolein van de Water
CICIG, buiten La Aurora International Airport, op 6 januari.
Een commissie-lid werd daar gearresteerd bij aankomst.
‘We gaan niet terug naar het verleden!!!', staat op het spandoek.
Beeld REUTERS
De Guatemalteekse regering heeft op 7 januari de anticorruptiecommissie van de Verenigde Naties de deur gewezen. De Internationale Commissie tegen Straffeloosheid in Guatemala (CICIG) is sinds 2007 werkzaam in het land, en heeft grote successen geboekt. Maar sinds president Jimmy Morales zelf in het vizier ligt van de corruptiebestrijders, doet hij er alles aan hun de mond te snoeren.
Morales krijgt daarbij hulp van parlementariërs en zakenlieden, die van oudsher samenspannen bij het leegroven van de staatskas. ‘CICIG brengt de openbare orde en soevereiniteit in gevaar’, aldus Morales maandag. De president beschuldigt CICIG van ‘partijdigheid’, en ‘selectieve rechtspraak’. De VN-commissie heeft 24 uur de tijd gekregen om Guatemala te verlaten.
Met zijn besluit gaat Morales lijnrecht in tegen het Constitutioneel Hof, dat bij eerdere maatregelen van Morales oordeelde dat CICIG haar werk moet kunnen blijven doen. VN-chef António Guterres liet middels een woordvoerder weten dat hij het gedwongen vertrek ‘hartgrondig verwerpt’.
‘Een vertrek van CICIG zou een ramp zijn’, aldus Thelma Aldana eind vorig jaar in een interview met de Volkskrant. Aldana was tot afgelopen mei hoofdaanklager van Guatemala, werkte nauw samen met CICIG en is van plan deel te nemen aan de presidentsverkiezingen in juni. ‘We hebben veel werk verricht, maar corruptie is een veelkoppig monster’, aldus Aldana. ‘Als we nu niet doorzetten, dan is Guatemala weer terug bij af.’CICIG is opgericht om Guatemala te bevrijden van criminele organisaties die stammen uit de burgeroorlog (1960-1996). In die oorlog, tussen dictatoriale machthebbers en linkse rebellen, vielen 200 duizend doden. Militairen en door de VS gefinancierde doodseskaders hebben 90 procent van die doden op hun geweten. Ze hebben complete dorpen op gruwelijke wijze van de kaart geveegd.
Na het tekenen van de vrede hebben de paramilitaire groepen zich getransformeerd tot criminele organisaties. Ze houden zich onder meer bezig met afpersing, ontvoering, witwassen, drugshandel en mensensmokkel. De criminelen laten zich ook inhuren om kritische burgers, rechters, politici en aanklagers uit de weg te ruimen. De banden met het leger en de economische en politieke elite zijn altijd warm gebleven.
Om af te rekenen met deze geesten uit het verleden riep de Guatemalteekse regering de hulp in van de VN; in 2007 ging de CICIG aan de slag. De commissie is uniek omdat de internationale aanklagers zelfstandig zaken aan kunnen spannen tegen Guatemalteken, en omdat in die zaken nationaal recht wordt toegepast. Een van de doelstellingen van de commissie is het versterken van de lokale instituten, CICIG werkt daarom nauw samen met het Guatemalteekse Openbaar Ministerie.
Beerput
CICIG heeft een beerput opengebroken waarvan de bodem nog lang niet in zicht is. In elf jaar tijd heeft de commissie bijna zevenhonderd politici, ambtenaren en zakenlieden aangeklaagd, ruim driehonderd van hen zijn veroordeeld. De samenwerking tussen machthebbers, militairen en drugshandelaren is daarbij pijnlijk helder aan het licht gekomen. ‘Niemand had zo veel rotzooi vermoed’, aldus Aldana. ‘CICIG heeft de structurele corruptie eindelijk zichtbaar gemaakt.’
Het klapstuk kwam in 2015 toen de commissie samen met Aldana een corruptieschema ontrafelde waarin miljoenen euro’s achterover zijn gedrukt. Toenmalig president Otto Pérez en vice-president Roxana Baldetti belandden achter de tralies. Guatemala werd een voorbeeld voor de regio, burgers uit buurlanden vroegen om een eigen VN-commissie.
Datzelfde jaar won Jimmy Morales, een tv-komiek zonder politieke ervaring, de verkiezingen met de belofte corruptie uit te roeien. Aanvankelijk gaf hij CICIG ruim baan, maar dat veranderde toen zijn familie onder vuur kwam te liggen. Eerst werden zijn zoon en broer aangeklaagd wegens frauduleuze praktijken, later beschuldigde CICIG Morales van illegale campagnefinanciering.
Legerjeeps
Morales startte een kruistocht tegen de VN-commissie. Vorig jaar kondigde hij aan de termijn van CICIG na september 2019 niet te verlengen, en ontzegde het Colombiaanse commissiehoofd Iván Velásquez de toegang tot het land. Hij stuurde acht legerjeeps naar het hoofdkwartier van de VN-commissie in Guatemala-Stad, in een poging de medewerkers te intimideren.t